13 OKTYABR – DƏMİR YOLU İŞÇİLƏRİNİN PEŞƏ BAYRAMI GÜNÜDÜR
Bir neçə gündən sonra ölkəmizdə dəmir yolu işçilərinin peşə bayramı günü qeyd olunacaq. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti Zati-Aliləri Cənab İlham Əliyev 7 oktyabr 2005-ci ildə "Dəmir yolu işçilərinin peşə bayramının təsis edilməsi haqqında" Sərəncam imzalamışdır. Həmin Sərəncama əsasən artıq beş ildir ki, oktyabrın 13-ü müstəqil Azərbaycan dəmir yolunun yarandığı gün-Azərbaycan dəmir yolu işçilərinin peşə bayramı günü kimi qeyd olunur. Bu əziz bayram ərəfsində ölkə dəmiryolçularını ürəkdən təbrik edir, polad magistralın yaranma tarixi haqqında qısa məlumatı oxucuların nəzərinə çatdırırıq. Azərbaycan polad magistralının təməli hələ 1878-ci ildə qoyulmuş və inşası 1880-ci ildə başa çatmışdır. O, uzunluğu cəmi 20 km olan Bakı-Suraxanı-Sabunçu dəmir yolundan ibarət olmuşdur. Uzun müddət Zaqafqaziya dəmir yolunun tərkibində Bakı hissəsi kimi fəaliyyət göstərən Azərbaycan Dəmir Yolu SSRİ Nazirlər Sovetinin qərarı ilə 13 oktyabr 1955-ci ildə SSRİ Yollar Nazirliyinin tərkibindən ayrılaraq müstəqil dəmir yolu kimi fəaliyyətini davam etdirmişdir. 129 illik tarixə malik olan Azərbaycan polad magistralı çox əzəmətli fəaliyyət yolu keçmişdir. İstər çar Rusiyası, istərsə də Sovet hakimiyyəti dövründə bu sahə daima inkişafda olmuş və Ümummilli Lider Heydər Əliyevin qayğı və diqqəti sayəsində keçən əsrin 70-90-cı illərində öz tərəqqisinin zirvəsinə çatmışdır. O dövrlərdə respublikaya rəhbərlik edən ümummilli liderimiz Heydər Əliyevin ölkənin inkişafına verdiyi önəmli diqqətdən nəqliyyatın bir qolu olan dəmir yolu da qalmamışdır. Ulu öndər keçən əsrin 80-cı illərinin əvvəllərində istər Azərbaycan Respublikasına, istərsə də Sovetlər İttifaqında hökumətə rəhbərlik etdiyi dövrdə də, ümumilikdə, Sovet respublikalarının nəqliyyat sistemini, o cümlədən dəmir yolunun fəaliyyətini daim diqqət mərkəzində saxlamış və onun inkişafına xüsusi önəm vermişdir. Keçən əsrin həmin dövrlərində məhz Ümummilli liderimizin rəhbərliyi altında o zamanki Sovetlər İttifaqının ən böyük çeşidləyici stansiyalarından biri olan Şirvan stansiyası, Yevlax-Balakən, Güzdək-Qaradağ dəmir yolu xətləri, Dəmir yolunun öz fəaliyyətini həyata keçirməsində çox mühüm əhəmiyyəti olan digər dəmir yolu stansiyaları inşa edilərək istismara verilmişdir. Görülən işlərin nəticəsində dəmir yolu vasitəsilə daşınan yüklərin həcmi həmin dövrlərdə 80-90 milyon tona çatdırılmışdır.Məlumdur ki, XX əsrin 90-cı illərinin əvvələrində Sovetlər İttifaqı dağıldıqdan sonra, bütövlükdə Azərbaycanda olduğu kimi, bu sahə də tənəzzülə uğramış, qonşu ölkələrlə iqtisadi əlaqələr kəsilmiş, istər yük, istərsə də sərnişin daşınması minimum həddə enmiş, bəzi istiqamətlərdə daşımalar tamamilə dayandırılmış və bunun nəticəsində dəmir yolu infrastrukturu, demək olar ki, tamamilə dağıdılmış, ixtisaslı kadrlar dəmir yolundan uzaqlaşmış və ölkə polad magistralı tamamilə iflic vəziyyətinə düşmüşdü. 15 iyun 1993-cü ildə ümummilli lider H.Əliyev xalqın arzu və tələbi ilə yenidən ölkə rəhbərliyinə qayıtmış və öz qayıdışı ilə ölkədə baş verən tənəzzülü dayandırmağa müvəffəq ola bilmişdir. O vaxtdan başlayaraq dəmir yolunda dönüş nöqtəsinin əsası qoyulmuş və ölkə polad magistralı dirçəliş dövrünə başlamışdır. Belə ki, Ümummilli lider H.Əliyevin tövsiyyə və göstərişlərini əldə rəhbər tutan Nəqliyyat Naziri, o vaxtkı Yol rəisi Ziya Məmmədovun rəhbərliyi ilə bir sıra iqtisadi islahatlar aparıldı. Dəmir yolunun idarəetmə strukturları dəyişdirilərək xidmət və şöbələrin bazasında müstəqil idarə edilən İstehsalat Birlikləri, müəssisə və təşkilatlar yaradıldı. Bu dövrlərdə, istər ölkədaxili, istərsə də qonşu ölkələrdə sərnişin daşınmasının yüksək səviyyədə təşkil olunması üçün xüsusi tədbirlər görülmüş, dəmir yolu öz daxili imkanları hesabına sərnişin vaqonlarının təmirinə başlamış və qısa vaxt ərzində yüksək standartlara cavab verə bilən sərnişin vaqonları hazırlanaraq istismara vermişdir. Azərbaycan tarixində ilk dəfə olaraq MDB-yə daxil olan ölkələrin dəmir yollarında analoqu olmayan "Ekspress” tipli yumşaq oturacaqlı sərnişin vaqonlarının hazırlanması və əhalinin xidmətinə verilməsi ölkə ictimaiyyəti tərəfindən böyük razılıq, yüksək əhval-ruhiyyə ilə qarşılanmışdır. Həmin dövrlərdə dəmir yolunun rəhbərliyi tərəfindən qonşu ölkələrin dəmir yolları ilə iqtisadi əlaqələr bərpa edilmiş və bunun nəticəsində Rusiya Federasiyasınin Moskva, Sankt-Peterburq, Rostov, Mahaçqala, Ukraynanın Kiyev, Xarkov, qonşu Gürcüstan Respublikasının Tbilisi şəhərlərinə, İran İslam Respublikasnının Təbriz şəhərinə sərnişin qatarları və eləcə də yük və baqaj daşımaları bərpa edilmişdir. Hazırda ölkəmizdən Uzaq Sibirin yurddaşlarımızın sıx məskunlaşdığı Tümen şəhərinə sərnişin qatarının hərəkət etməsi də bunun bariz nümunəsidir. Azərbaycan Respublikasının əlverişli coğrafi mövqeyini əldə rəhbər tutan dəmir yolu rəhbərliyi tranzit yüklərin daşınmasına da böyük əhəmiyyət vermişdir. Məhz görülən tədbirlər nəticəsində 1996-cı ildən hazırki dövrədək Azərbaycan Respublikasının ərazisində dəmir yolu vasitəsilə daşınan tranzit yük dövriyyəsi ilbəil artmaqda davam etmişdir. Bir faktı da xüsusi olaraq nəzərinizə çatdırmaq istəyirəm. Azərbaycan coğrafi mövqeyinə görə bütün tranzit daşımaların mərkəzində yerləşir. Buna görə də nəqliyyat sektorunun tərkib hissəsi olan dəmir yolu beynəlxalq və regional nəqliyyat dəhlizlərinin reallaşması prosesində də yaxından iştirak edir. Məlumdur ki, ki, Azərbaycan Respublikasının Şimal-Cənub beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinə qoşulmasına ümummilli lider Heydər Əliyev tərəfindən razılıq verildikdən sonra, həmin istiqamətdə bir sıra vacib addımlar atılmışdır. Görülən işlərin məntiqi nəticəsi kimi Milli Məclis «Azərbaycanın Şimal-Cənub Beynəlxalq Nəqliyyat Dəhlizi haqqında Sazişə qoşulması barədə» qanun layihəsini təsdiq etmiş, ölkə başçısı İlham Əliyev 10 sentyabr 2005-ci ildə həmin qanunu imzalamışdır. Həmin dövrdən başlayan işlər indi də davam etdirilməkdədir. 2008-ci il iyun ayının 17-19 Bakı şəhərində «Şimal-Cənub» beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin reallaşması istiqamətində növbəti görüş keçirilmişdir. Görüşdə üçtərəfli əməkdaşlağın daha da genişləndirilməsi, «Şimal-Cənub» beynəlxalq nəqliyyat dəhlizinin tərkib hissəsi olan Qəzvin-Rəşt-Astara-(İran)-Astara (Azərbaycan) xəttinin tikintisi layihəsi və digər məsələlər müzakirə edimişdir. Bizim üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən Bakı-Tbilisi-Qars yeni dəmir yolu bağlantısı layihəsinin reallaşması üzərində müvafiq işlərin görülməsi də tarixi hadisədir. Belə ki, 7 fevral 2007-ci ildə Tbilisi şəhərində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Gürcüstan Prezidenti Mixail Saakaşvili və Türkiyənin Baş naziri Rəcəb Tayyib Ərdoğan "Regional əməkdaşlığa ümumi baxış haqqında Tbilisi Bəyannaməsi"ni imzalamışlar. Prezident İlham Əliyev Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolu layihəsinin zəruriliyindən danışaraq demişdir ki, bu, bizi daha sıx birləşdirəcək, regional əməkdaşlığı daha da genişləndirəcəkdir. Bu layihənin həyata keçirilməsi həm də regiona sabitlik, sülh gətirəcək və ümumiyyətlə ölkələrimizin, xalqlarımızın iqtisadi maraqlarına cavab verir. 2007-ci il noyabrın 21-də Gürcüstanın Tetri-Skaro rayonunda – Marabda stansiyasında Bakı – Tbilisi – Qars dəmir yolunun Gürcüstan hissəsinin təməlinin qoyulmasına həsr olunmuş mərasim keçirilmişdir. Mərasimdə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Türkiyə Prezidenti Abdullah Gül və Gürcüstan Prezidenti Mixail Saakaşvili, habelə Avropa İttifaqından, Amerika Birləşmiş Ştatlarından və digər ölkələrdən qonaqlar iştirak edirdilər. Təməlqoyma münasibətilə keçirilən mərasimi Prezident Mixail Saakaşvili, Türkiyə Prezidenti Abdullah Gül və Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev nitq söyləmişlər. 2008-ci il İyulun 24-də Türkiyənin Qars şəhərində Bakı-Tbilisi-Qars dəmir yolunun Türkiyə hissəsinin təməlinin qoyulmasına həsr olunmuş mərasim keçirilmişdir. Tədbirdə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev, Türkiyə Prezidenti Abdullah Gül və Gürcüstan Prezidenti Mixail Saakaşvili iştirak etmişlər. Ulu öndərimiz Heydər Əliyev tərəfindən təməli qoyulan və möhtərəm Prezidentimiz İlham Əliyev tərəfindən uğurla davam etdirilən müasir dövrün iqtisadi islahatları respublikamıza böyük uğurlar gətirmiş, ölkə iqtisadiyyatının sürətli inkişafına səbəb olmuşdur. Bu amillər müasir ölkə iqtisadiyyatının vacib sahələrindən biri olan dəmir yolunun tərəqqisinə də öz müsbət təsirini göstərmişdir. Məlumdur ki, ümummilli lider Heydər Əliyev keçmiş sovetlər məkanında işləyərkən əsrin tikintisi olan Baykal-Amur Magistralının tikintisinə şəxsən rəhbərlik etmişdir. Rusiya hökuməti ulu öndərin xatirəsini əbədiləşdirmək qərarına gəlmişdir. 2008-ci il iyulun 18-də Baykal-Amur Magistralının (BAM) Anqoya stansiyasında Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyevin adını daşıyan vağzalın təntənəli açılışı olmuşdur. Bu dövrdə görülmüş işlərin sayəsində dəmiryolçuların sosial rifah halının yaxşılaşdırılması istiqamətində əməli tədbirlər görülmüşdür. Dəmir yolunun rəhbərliyi və Müstəqil Həmkarlar İttifaqı Respublika Komitəsi birgə səyi ilə son illər ərzində dəmiryolçuların sosial müdafiəsinin gücləndirilməsi, sağlamlıqlarının qorunması və istirahətinin təşkili istiqamətində bir çox layihələr həyata keçirilib. 1 avqust 2008-ci ildə dəmiryolçular Xaçmaz rayonunun Nabran qəsəbəsində «Lokomotiv» İstirahət Mərkəzi tikilib istifadəyə verildi. Açılış mərasimində Hörmətli nəqliyyat naziri Ziya Məmmədov şəxsən iştirak etmişdir. Hər biri 20 nəfərlik olan 3 korpus istifadəyə veril mişdir. Sevindirici haldır ki, Azərbaycanda ümummilli lider Heydər Əliyevin rəhbərliyi ilə yaradılmış nəqliyyat infrastrukturunun inkişaf etdirilməsi və modernləşdirilməsi prosesi Prezident İlham Əliyev tərəfindən daha intensiv şəkildə aparılır. Bir faktı xüsusilə qeyd etmək lazımdır ki, dəmir yolu nəqliyyatı sisteminin inkişafının beynəlxalq stansdartlar səviyyəsinə çatdırılması məqsədilə Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev 20 iyul 2009-cu il tarixli «Azərbaycan Dəmir Yolları» Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin yaradadılması haqqında sərəncam imzalamışdır. Bu sərəncam gələcəkdəAzərbaycan Dəmir Yolunun yeni təşkilati-hüquqi forması və fəaliyyətinin hüquqi əsasları, dəmir yolunda islahatların aparılması və restrukturizasiyası, habelə dəmir yolu nəqliyyatında mövcud infrastrukturu və dəmir yolu nəqliyyatı vasitələrinin müasirləşdirilməsinə imkan verəcəkdir. «Azərbaycan Dəmir Yolları» Qapalı Səhmdar Cəmiyyətinin Mətbuat Xidmətinin rəisiNadir Əzməmmədov
ASRRGlobal, 2009-2025.
All Rights Reserved.
Copying or using material of this site is prohibited. If you want to get some permisions for using our materials, msts addons, etc, feel free to contact us (see Contacts page).
